Désir

Il faisait encore jour, pour quelques minutes. Le soleil couchant dardait ses rayons rouges sang à travers les fins rideaux de la chambre à coucher aux tons crème, imposant à la ville ses humeurs pourpres.

Si la lumière dessinait des motifs changeants sur les murs nus, lui ne les voyait pas. Il n’avait d’yeux que pour Elle. La musique s’était éteinte depuis longtemps, les lampes l’étaient tout autant. Cela faisait deux jours (déjà ?) qu’ils n’avaient pas, ou presque pas, quitté la chambre, le cocon doux de leur désespoir. Chaque minute passée ensemble, chaque caresse et chaque baiser avaient une odeur, un parfum de fin du monde.

« Ne me quitte pas. » Une prière.

« Jamais. » un mensonge, le genre que l’on raconte pour prolonger un peu plus la lueur dans les yeux des autres, quand on ne veut pas gâcher leur bonheur. Le mensonge qui vous tord les tripes car vous savez que la chute n’en sera que plus dure, mais que vous ne pouvez vous empêcher de prononcer dans le vain espoir que quelque chose, un miracle, vous donne raison.

Elle était allongée, drapée dans la soie de ses cheveux longs, frissonnant sous son regard amoureux, gémissant sous la mine de graphite mal taillée de ses crayons. 2B, HB ½, H, variations de la symphonie de ses désirs qui s’exprimait sur le papier. Le sol à ses pieds était jonché de feuilles, plus ou moins couvertes de ses courbes douces, des hachures reflétant les ombres qui couraient sur sa peau.

Le grattement de la mine, le crissement de l’épais papier, le bruit doux de la gomme étaient tants de mots d’amour, tants d’odes à sa beauté. Il la caressait de ses traits, passionnément mêlant ses fantasmes à la beauté lourde de ses seins, à la courbe sinueuse de sa taille et de ses hanches. Les feuilles déchirées par terre étaient couvertes de femmes parfaites, de guides d’anatomie, de leçons de perspective et de proportions. Mais cette perfection n’avait aucune saveur, et, fiévreusement, il essayait da capturer sa véritable beauté, la somme de ses défauts, plus grande que ses parties, qui créaient son visage, sa silhouette, son corps sans égal.

Cette fois, c’était la bonne. Ou peut-être pas. Sa fièvre, sa peur et son désir faisaient rouler une goutte de sueur sur son front, comme d’autres roulaient sur le dos de celle qui nourrissait son inspiration, minute après minute, heure après heure, dans ses frémissements et ses gémissements. Alors que les derniers coups de crayons parachevaient le chef d’œuvre de leur passion, elle se tordit sur le lit, tremblante et le sourire aux lèvres, enfouissant son visage aux parfaites imperfections dans la fraîcheur bienvenue de l’oreiller.

Il faisait encore nuit, pour quelques minutes. Le soleil levant allait darder ses rayons rouges sang à travers les fins rideaux de la chambre à coucher aux tons crème, imposant à la ville encore endormie ses humeurs pourpres.

« Ne me quitte pas. » Une prière

« Jamais. » Un miracle.

 

 

Evit ur genstrivadeg skrivañ war ar prim, en diavaez, war blasenn Charles de Gaulle e Roazhon en hañv pe en nevez-amzer diwezhañ, “Désir” an dodenn anezhi. Un hanter-eurvezh, tamm-pe-damm. Gounezet am eus 😉

Violoniste

Il est des instruments qui donnent des frissons,
Qui sont comme vivants, qui offrent de leur son
Le plus humbles des dons, le plus riche pourtant
Oh ! Sonne, violon, étreins-moi, prends ton temps

Il n’y a, il paraît, que volupté et style
Qui, bien que désuets, soient richesses fertiles ;
Les mots sont bien futiles, ils ne sont que l’ivraie,
Les regards inutiles, car ce n’est, à dire vrai,

Qu’au son du violon, violence des sens,
Où virevoltent à foison, valse des indécences,
Votre magnificence, tel un vif apollon,
Que se trouve l’essence, la consécration

.

(evit ur vignonez, sonerez violin, hag o treveziñ —fall :p— doare V. Hugo)

Lezenoeüs

Desket am eus hiziv ne oa yezh ofisiel ebet gant bro Japan. Souezhusat tra, a soñjis, kent merzhout ne oa hini ebet gant Stadoù Unanet Amerika kennebeut, na gant re Vec’hiko, nag Aostralia, da skouer ! Pa glever an amerikaned (pe lod anezho d’an nebeutañ) o klemm diwar-benn led ar c’hastilhaneg en o bro koulkoude e soñjfed ez eus un doare lezenn war ar yezh, evel ma zo en hor Stad milgaret (neketa ? ). Eh nann, tamm ebet.

Lod broioù n’ho deus tamm ezhomm da lezenniñ war traoù a seurt-se war a seblant, hag a lez o frankiz d’an dud… Evel-just e chom ur yezh bennak ar yezh bennañ, de facto, ha ne vez ket kavet ar paperioù melestradurel e 200 yezh, met d’an nebeutañ ne vez ket gwasket an dud war ar pemdeiz. Abegoù a zo tu da gavout aes a-walc’h evit an diouer a lezenn, meskaj ar pobloù, an niver bras a dud o komz ar yezh hag he stadud anat, hag all, hag en em c’houlenn a c’heller peseurt diforc’h a rafe da vat ma vefe skarzhet al lodenn-se eus bonreizh ar Stad C’hall. D’am soñj ne cheñchfe hogos netra. E 36 bro emañ ar galleg da yezh ofisiel pe yezh bennañ (55 evit ar saozneg; 24 evit an arabeg, hervez wikipedia-santel), 200 milion a dud a gomzfe galleg da yezh bennañ, ha 500 milion a ouife galleg dre ar bed (500 milion/ 1,8 miliard evit ar saozneg). Wouhoù, gant hon 150 000 a dud (ha c’hoazh…) e vo lazhet ar galleg, dao dezhi… Pfff ! Ha petra soñj dezho ? e vefe disoñjet ar yezh ganeomp ? Pa lavaromp dezho eo ur binvidigezh kaout ur yezh ouzhpenn, perak e yafemp ni da dufañ war ar galleg ?

Evel am eus bet lavaret meur a wech, n’am eus kudenn ebet gant ar galleg, n’am eus tamm hini gant ar c’hallaoued kennebeut; ur gudenn am eus me gant ar Stad C’hall, pik echu. Ha terriñ ar ra ma revr un tammig ar re a glask abeg da bep tra e galleg, evel pa soñjfe dezho ez eus yezhoù dreist d’ar re all hag eo ret dezho diskouezh pegen bravoc’h, aesoc’h, poellekoc’h eo ar brezhoneg… Konerioù penn da benn, ur yezh n’he deus talvoudegezh ebet drezhi hec’h-unan, ar pezh a vez graet, krouet ganti an hini eo a dalvez, ha n’eus ket da gaout kevezerezh. Ar pezh a reont int a zo ar pezh a rebechont d’ar Stad C’hall. Godisus, ‘keta ? Skuizhus, dreist-holl. Unan yezhgar a zlefe karout an holl yezhoù, dre ma c’hell kompren pegen talvoudus e c’hell bezañ evit un den, pegen stag e c’heller bezañ d’e yezh daoust da bep-tra. Ur miliard pe 1000 den ouzh o c’homz, pe unan hepken, zoken, pep yezh a zo talvoudus.

Un taol-bangounell rambreüs

Aet on da gousket abred dec’h evit kousket kalzig, ha skuizh marv on bremañ da 10e noz, petra eo an afer se ? Tss ! Mat, evel a soñje din n’eo ket bet re fall an arnodenn, ha pedet omp bet d’ar preti gant ar gelennerez ^^ (pedet, pedet, paeet hon eus, memestra,  kinniget eo bet ganti, lakaomp ^^) hag en em gavet on er pub gant un nebeud bretoned all da gomz diwar-benn ar cyber-fest-noz a vo e Korkig (ahaha, c’hoarzhin a rin bep tro) ha mont da ober un tamm kan-ha-diskan du-hont, ohoho. Ur mare ‘zo n’am eus ket kanet e gwirionez, met pijus e vo d’am soñj. Ma vez un dupleks a zu-hont e lakain ul liamm amañ ^^

O komz eus ar c’hernevek on bet e-pad an arnodenn, a zo kudennoù ar brezhoneg galloud pevar gantañ, tamm pe damm. Pevar skritur o keveziñ, evit 2000 a dud o komz. Ha. Ha. Ha. Hag emaint e soñj ober tra ped ra gant se ? Pa welan pegen pell e chom ar gudenn amañ, goude ma vefe bet trec’h un tu penn da benn koulskoude… Pff…

rambreal [rãm’bre:al] v. g. Lavaret dibaouez an hevelep kaozioù hep talvoudegezh, hep kalz a ster. Rambreet he doa, kaozioù digompez evel m’oa boas da gaout diwar derzhienn. Dont a rez kozh, hag e stagez da rambreal. Siwazh emaon o rambreal diwar-benn traoù tremenet.  ♦ HS. randoniñ, raneal, riotal

E-giz-se em boa kroget ur entañ-kont diwar-benn En ur rambreal, ul levr am eus kavet plijus-tre d’ar mare-se hag a rankfen adlenn, ha ‘m eus aon n’on ket mat da galz tra all fenoz. O pourmen e oan em zeuliadoù sridoù kozh, d’ur mare ma skriven kalzig e galleg, kalz barzhoniezh. Traoù krennarded, traoù evel-se:

Icône onirique, naguère amour

Je voulais de l’amour qui soit comme dans les livres
Celui qui dure toujours, dont le parfum enivre
J’ai donc cherché quelqu’un que je pourrais aimer
Je n’ai pas cherché loin, tu étais à côté

Puis j’ai rêvé de toi de ce que je dirais
Faisant le premier pas, ce que tu répondrais
J’ai fini par y croire, à cet amour factice
Je commençais à voir le temps comme un supplice

Je voulais te revoir, pouvoir te contempler
Quand tu broyais du noir, te regarder pleurer
Même sans te connaître j’ai été amoureux
Aimant de tout mon être la beauté de tes yeux

C’est l’erreur de ma vie d’avoir voulu pousser
Ce rêve d’amour transi dans la réalité
Les sept merveilles du monde n’étaient rien à côté
De cette envie profonde que j’ai réalisée

J’ai compris bien trop tard que tu étais trop bien
Pour vivre de cauchemars, pour partager les mien
Savoir qui tu étais avant d’imaginer
Qu’un jour on s’aimerait, j’aurais dû y penser

Je le regrette encore et quand je t’aperçois
Tout au fond de mon corps ce pincement est là
Ce que je veux toujours, tout ce qui m’intéresse
Ce n’est pas de l’amour juste un peu de tendresse

Ah, ar yaouankiz, roulomp ha roulomp atav, neketa ! Met e touez an traoù kozh e oa traoù dedennusoc’h:

Noz

“Ur gêr vrav eo, neketa ? Netra da welet gant Edinbourg, evel-just, met plijus mem’stra, ‘keta ?”
Ur sapre mell mousc’horzh a oa gant McNamara, hag eñ o lakaet e gamalad da weladenniñ Picadilly Circus.
“Un tammig re a dud marteze, Killian,” eme egile.
“Ya… Re a dud, ha setu perak eo diaes kavout ar re zrouk, neketa ?” a respontas Killian MacNamara, komiser er Royal Police.
“Te oar mat n’on ket ur mailh war se, zoken m’eo ret din anzav eo ur bamm New Scotland Yard.”
“Ur bamm, n’ouzon ket, met gwelloc’h ‘get a-raok, hey ! Ma wee burev ne ra ket diouer din, nann !”
Ur pezh den e oa ar c’homiser, blev du fonnus dezhañ, un dremm ront.
“Ur banne ‘yelo ganit Killian ?”
“Mmmh, g’out a rez, Erwan, daoust din bezañ skosad n’on ket sot gant ar boeson.”
Gwir e oa avat, lidet e oa bet e bevare deiz ha bloaz hag hanter kant gantañ ur miz a-raok met ne seblante ket bezañ koshoc’h eget Erwan, a oa eizh vloaz ha tregont. Yac’h pesk e oa, ha goude e zek kilometrad jogging da vintin eo e kemere ur banne whisky hepken, ha ket forzh peseurt hini.
“Ma, derc’hel a rin ma Edradour evidon-me neuze,” eme Erwan.
“Well, te ‘oar, ‘m eus ket lâret ne even morse, hañ.”

Da ranndi Killian e yejont neuze, pep hini o kontañ an nevezenti da egile. Pemp devezh a oa e oa erru Erwan e Londrez, met n’o doa ket bet tro d’en em welet c’hoazh, hag int mignoned a zek vloaz koulskoude.
An devezh war-lerc’h e tistroe Erwan d’e vro, ha d’e vreg, met evit ar mare en doa amzer da lidañ mignoniezh, kement ken ma ne gouskas ket, re a draoù da lavaret ha da selaou etrezo. Troioù kaer ur poliser evel Killian a oa peadra da zerc’hel forzh piv digousk forzh penaos.

1.

Kollet. Kollet e oa Erwan. N’helle mui kompren, n’en doa ket c’hoant da gompren, na da gaout soñj kennebeut. Re ziaes ar c’houn. Mont a rae hep gouzout re vat da belec’h, hep gouzout re vat perak. Kollet. Ne gleve netra ouzhpenn d’e gammedoù war pavezioù ar gêr. Dassoniñ a rae pep kammed ouzh ar mogerioù kozh, mogerioù ledan o doa gwelet mil den eveltañ, o kantreal, o kildreiñ. Noz a oa, un nozvezh goañv, yen, sklas, ha teñval-sac’h en desped d’ar sklerijenn yen a zeue diouzh ar gouleier-straed kozh. Evel ar gouloù. Evel ar gouloù eo an eñvorennoù, setu ar pezh a soñje. Devet e vezer ganto pa dostaer re, devet ar chorf hag ar spered, ha koulskoude hon eus ezhomm anezho, ha koulskoude e vezer desachet ganto evel balafenned-noz. Evel ar gouloù ivez e ya an amzer, a gendalc’he e spered en e rambreadennoù, touelus pa seller ennañ, hogen hep sklerijenn an tremenet n’hellfed gwelet an amzer-vremañ. E soñjoù a oa kollet kement hag e gorf. Ha gwashoc’h-gwashañ e oa ar yenijenn. Seblantout a rae dezhañ bezañ ur c’hadour eus an amzer gozh, diroget e groc’hen gant taolioù , taolioù kontell, taolioù kleze. Dont a rae ar yenijenn d’e dagañ, da lemel digantañ an nebeud a nerzh a chome dezhañ c’hoazh en e gigennoù reuzeudik. Taget e veze, troc’het e zilhad, krabiset e groc’hen, skornet e c’hourlañchenn. Ha pa oa prest da gouezhañ, pa oa o vont da baouez da stourm ez ae kuit ar yenijenn, evel ul loen o c’hoari gant e breiz. Amzer dezhañ gounid un nebeudig e nerzh en dro ha setu ma tistroe ar sklasded d’e hargas. Kollet e oa. Latar a oa. Ne wele ennañ tra war-bouez stummoù iskis krouet gant ar gouleier melen, stummoù iskis a seblante bezañ oc’h ober goap outañ. Ken latarek all e oa eñ. Poaniañ a rae da bep paz, ur berc’h e oa an disterañ fiñv, hogen derc’hel a rae da vont. Arabat e oa dezhañ paouez. Ret e oa dezhañ kaout poan. Ret e oa dezhañ bezañ kastizet.
Perak ?, a soñjas, Perak ?
Ne ouie ket perak. Den ne ouie e gwirionez. Met aze e oa-eñ koulskoude, o vont dre ar gêr, an dourenn ruz o tiverrañ c’hoazh diwar veg e vizied moan.
Strebotiñ a reas, ha kouezhañ er meskaj lous graet diwar erc’h damdeuzet ha douar, loustoni sklas. E zremm war-du an neñv gantañ e krogas da leñvañ.
Soñj en doa.

***

“Ar galv diwezhañ evit an nijadenn 830-9873 da Londrez-Stansted eo; dor niverenn pemp.”
Dasoniñ a rae ar frazenn e sal vras an aerborzh he zoenn wer, hogen e oa ket aes he c’hlevet, mouget ma oa gant ar monedone, an dud o redek a bep tu, da vont d’o c’harr-nij, pe c’hwitet anezhañ ganto endeo hep gouzout dezho, ar vugale o vlejal, o zud o huchal warno hag an dud all tro-dro o sellet outo gant ur sell kounnaret hag aet skuizh, an dud o tebriñ, o evañ, o prenañ kaetennoù, o klemm peogwir e oa dale, peogwir e oa bet kollet o malizennoù, peogwir e oa fall ar c’hafe, peogwir ne oa ket paper er privezioù ha me-oar-me. Hogen me avat ne raen ket vann. O paouez erruout e oan, ha kerkent ha tapet ma malizenn ganin war an tapis-ruilh e c’hellfen mont d’ar gêr. Hir e oa honnezh da zont, met ne raen forzh. Amzer ‘zo pa vezer e vakañsoù c’hoazh. Mall a oa warnon da vezañ distro memestra, da welet Gwenola en-dro. Mall a oa warni ivez sur a walc’h, ha diwar ar bellgomzadenn hor boa bet pa oan o c’hortoz ma c’harr-nij e bro an togoù ront hag ar bakon fritet da vintin e soñje din e vefe plijadur pa zistrofe, evit an daou ac’hanomp. Gouzout a raen dre ar munud peseurt dilhad a oa warni—ha pere ne oant ket— ma veaj am boa tremenet oc’h ijinañ pep tra dre ar munud. Ret e oa prenañ bleunioù, sot e oa hi ganto, forzh peseurt re, forzh peseurt liv e vefent, gant ar bleunioù e veze plijet.
Ar plac’h nemeti ma oan bet ganti a denne un tammig d’ar skeudenn a vez roet eus ar merc’hed gant ar filmoù hag al levrioù e oa-hi, a soñjis en ur vousc’hoarzhin. Ket penn-da-benn koulskoude, dre eurvat. Kelennerez e oa deuet da vezañ, kelennerez war ar galleg en ul lise didrubuilh. Met ur wech distro d’ar gêr e oa pell diouzh ar vaouezig sioul a blije d’he skolidi. Tennet ganti he mantell e teue da vezañ Gwen’, plantet dirak hec’h urzhiataer, a oa arabat dont da zirenkañ keit ma n’he doa ket echu, pe ma veze desachet gant gwastilli hepken. Ne ouien ket re vat ma oa bet Internet ur mad evit ar c’houblajoù dre ar bed, met ne vezen ket direnket, ken sot ma’z on ivez gant an disterañ ardivink teknologel. Minc ‘hoarzhin a ris adarre pa soñjis e oan bet o ober shopping e kalonenn deknologel Londrez, azeuldi ar geek-ed hag an nerd-ed. Marteze ne vefe ket dav prenañ bleunioù, gant ar smartphone e vefe-hi laouen a-walc’h, marteze ne gouskfemp tamm fenoz. Setu ar valizenn. Ket, ne oa ket an hini vat, heñvel a-walc’h koulskoude. Divizhet ho defe ma lakaat da c’hortoz betek ar poent diwezhañ holl ? Ket, aze emañ, an hini vat, a-benn ar fin !
Ma malizenn ganin e yis kuit eus an aerborzh, goude ur mareig, amzer din da ziskouez ma c’hartenn-anv buan ha buan d’ar valtouterez vihan ha kuilh. O tistreiñ d’e vro e oa, neketa ? Ya. Mat ar veaj ? Ya. Kenavo aotroù. Kenavo.
Pebezh micher ! Laouenoc’h e oan gant al labour em boa kavet nevez a oa, goude ur mare en dilabour : treser a-vicher en un ti-bruderezh. Spontet e oa bet ma mamm, “Peus ket mezh kontañ gevier d’an dud evit gounit arc’hant ?”. N’em boa ket lakaet anezho da baeañ ma stummadur graferezh ker-ruz evit netra, koulskoude ! Ha da eizh vloaz warn ugent e oa poent bras kavout ur gwir labour, stabil. Plijout a rae da Wenola, ouzhpenn-se, c’hoant he devoa da c’houc’hemenn skritelloù diganin o vrudañ dre ar gêr a-bezh nag ur c’halloc’h a oa ac’hanon. N’em boa ket he lezet da ober c’hoazh, met sellet a raen mat eus ar panelloù a oa war wel, kent kaout ur souezhadenn bennak.
Un taksi bremañ, n’em boa ket ma aotre, nag hi kennebeut, da betra pa vezer o chom e kêr ? Setu unan dieub. Dale a oa bet gant ar c’harr-nij —daoust ha restaolet e c’hellfe bezañ ?— ha noz a vije anezhi a-barzh pell. Dre chañs ne oa ket gwall bell an aerborzh diouzh an ti, berr e vefe, ha ne goustfe ket re gêr din. Ne oa ket ar priz-noz c’hoazh, a respontas ar blenier din pa c’houlennis. Daou euro warn-ugent memestra. Ma, ne rae forzh, paet mat e vezen bremañ, ha Gwenola ivez a drugarez d’ar c’hentelioù-skoazell a roe da vugale ar binvideien.
Dirak ma zi e chomis ur pennadig, souezet ; un dra bennak ne oa ket evel boaz.

***

N’en doa ket soñj pelloc’h. Ur voger a oa en e eñvor, ur voger wenn n’helle tremen dreist. Ha gouzout a rae e oa ret dezhañ koulskoude, hogen re ziaes e oa, re boanius. Yen e oa dezhañ, e choug war an erc’h, ne oa ket evit santout beg e fri ken, na penn e vizied. Ret e oa kavout tommder, dont a-benn da sevel. Kavout tommer. Fiñval, treiñ, mont war-sav, bale, daoust d’ar boan, daoust dezhañ bezañ ken kollet ha biskoazh. Petra a oa dirak e di ? Perak e oa bet souezhet ? Petra ne oa ket evel boaz ? N‘hen doa ket soñj, met pouezus e oa, gouzout a rae e oa pouezus. Petra ober ? Penaos kavout respontoù ? Ret e oa dezhañ kaout soñj. Re bar e oa an holl vogerioù d’ar re all, ar straedoù a oa o c’hoari gantañ, o cheñch plas tra ma yae. Anavezout ar rae ar c’harter koulskoude. A-gleiz ? Ket, a-zehou. Kenderc’hel a rae an daeroù da redek, ha skornañ a raent war e zivjod. Kavout tommder. Mezv e oa ? N’hen doa ket soñj eus an disterañ banne. Petra oa gantañ ? Dramm ? Nann, ket abaoe ar skol-veur, kalz re bell a oa evit ma vefe se. Petra neuze ? Alzheimer ken yaouank ? Forzh petra… Ne zivere netra diwar e zaouarn ken. Hag aze eo e verzas, en em rentas kont. Ruz e oant, ruz gant ar gwad, ruz evel an diaoul. Ha re vat e ouie petra e oa. Gwad Gwenola.

2.

Tra ma’z ae dre ar straedoù didud ha dianav dezhañ e klevas sonereh. Ur sakso e-kreizh an noz ? Ne oa gouloù ebet er straed war-bouez slêrijenn yen al loar a-dreñvar c’houmoul teñval. Ket. Aze, a-dreuz ur gaelig a-rez d’ar riblenn e tarnije ur skleurenn. A-feur ma tostaen e kleve sklaeroc’h an notennoù, al lusk, ar rikimanoù, ar sonerezh. Donezon a oa er c’hav-se, a-dra sur. Harpañ a reas e gein ouzh ar voger, e-kichen ar gael —ne weled netra dedennus drezhi— ha selaou. Baker Street. E toull an noz, skornet e izili ha revet e galon, taget gant ar yenijenn c’hoazh dindan lagad euzhus al loar peuzc’hann e voe trec’het gant ar sonerezh, he foan hag he c’hlemm. Hep gouzout dezhañ en em gavas war e zaoulin, daeloù o redek par ma c’hallent war e zivjod, didrouz.
O leñvañ e oa c’hoazh pa erruas an iskisañ den en doa biskoazh kejet. Ur pezh-mell tog uhel a oa gantañ pintet war e benn, e vourroù a oa diskennidi da re Zali a dra sur , ur roched ruz flamm a oa war e gein. Ha ne oa ket e neuz an iskisañ, evel a zizoloas da c’houde. Pe kerkent, evit lavaret gwir.
“Eta ma den mat,” emezañ,
‘Chomot ket amañ peurbad ?
Deuit kentoc’h ganin…
D’ar goudor ho kasin ! »
Hag eñ da gemer e vrec’h ha d’e lakaat da sevel.
“Setu, amañ, gwelloc’h,” a lavaras,
Gellout a rin dont ganeoc’h.
Anavezout a ran ul lec’h.
A vo d’ho kwaleur trec’h ! »

E heuliañ a reas hep gouzout re vat ma oa un huñvre pe ar gwirvoud. Poan en oa c’hoazh avat, ha yen-ki e oa dezhañ. Hogen piv a c’hell lavar n’heller ket hunvreal poan, yenijenn hag anken ? Galloud ar spered war ar c’horf, daoust da Nietzsche. Dirak ur c’hozh tavarn ec’h errujomp a-benn ur mare. Touet en defe bet e oa serr, panevet an nebeud a c’houloù a c’helled spurmantiñ a dreuz ar boultren a c’holoe ar prenestri. Tre ez ejont neuze.
« Demat deoc’h tudoù !, a huchas egile
Plas a chom evit ho kwelañ pratikoù ?
Ma banne am bo evel boaz
Hag eñ ivez, n’eus ket da choaz ! »
Daoust dezhañ bezañ eno evit ar wech kentañ ne zeblantas ket souezhet an nebeud tud a oa, hag azezañ a rejont. Pep a vanne Talisker a oa ouzh o gortoz.

Penn-kentañ ur romant-polis, un dra ouzhpenn war listennad an traoù a leunio ma amzer ?

Yeah-zhoù

Evidon-me n’eus netra dedennusoc’h gant ar yezhoù eget ar pezh a c’heller ober ganto, an doareoù a zo da c’hoari ganto. Setu perak e plij ar c’hoarioù gerioù din (oh ya, hag an nullañ ar gwellañ :D), ha gwelloc’h c’hoazh pa vezont etre-yezhek. E lec’hioù zo, lec’hioù ma vez meur a yezh o vevañ kichen ha kichen, hep na vefe unan o frikañ ar re all der ret, e vez tud o sevel frazennoù e teir yezh, peder yezh, ur ger amañ, ur ger aze, ur verb du-hont hag ur yezhadur du-se. Ha komprenet e vezont. Ha kavout a ran se dispar 😉

E-giz se e vez krouet ar c’hreolegoù, framm yezhadurel ur yezh gant geriaoueg unan all.

Evel just e c’heller ober ar memestra gant ar galleg. Hag graet e vez gant kalzig tud, siwazh, en abeg d’un diouer a c’heriaoueg emichañs, diegi da zeskiñ muioc’h marteze, pe gant tud ne welont ar yezh nemet evel ur benveg, hag a vez aesoc’h dezho implij gerioù galleg. Gant ar vrezhonegerien goshañ (lod anezho d’an nebeutañ) e weler mat ne chom ar brezhoneg nemet evel ur framm, an hini o deus desket, unan a ouzont implij (ha setu perak e vez ereadurezh brezhonek e galleg ganto a-wechoù, chomet ma ‘z eo en desped d’ar c’hemm yezh); hogen ur framm ma vez lakaet gerioù all ennañ. Ur framm ha netra all.

Ar stumm-se eus an implij a veur a yezh ne blij ket din. Perak ? Peogwir em eus resisaet er skouer kentañ a roen e oa yezhoù o kenvevañ, ket ur yezh o lazhañ unan all. Ma vez mesket arabeg ha saozneg, pe galleg ha saozneg zoken evel a blij d’ar media ober, ne vo ket lazhet ur yezh gant eben. Peogwir ez eus anezho yezhoù ‘bras’ (pe ‘brasoc’h’ mar fell deoc’h) e chomo pep hini bev diouzh he zu, ha ‘dizalc’h’. Gerioù a vez amprestet (laeret, evel ma lavar L. Kergoat, ne roer ket anezho en-dro ^^), ar pezh a zo reizh hag a c’hoarvezh abaoe penn kentañ an denelezh sur a-walc’h. Met zoken mar plijfe din gellout kontañ ar brezhoneg evel ‘ur yezh e-touez ar re all’, n’eo ket gwir. N’eus ket a-walc’h a vrezhonegerien evit ma chomfe ar yezh bev ha ‘brezhonek’ ma vez plantet gerioù galleg enni. Ha ma fell deomp derc’hel un identelezh-yezh ouzhpenn d’ar sonerezh ha d’an dañsoù, d’ar gweledva hag ar c’hig-ha-farz, e vo ret mat ober ur striv evit ma chomfe ar brezhoneg dispartiet diouzh ar galleg. N’eo ket aes, hag arabat d’ar soñj dont da vezañ ur relijion ha kaout c’hoant da ‘c’hlanaat’ ar yezh diouzh an holl draoù ne vijent ket keltiek. Hogen pa vez ur ger brezhoneg, pa vez unan implijet mat ha komprenet, perak implij unan galleg en e lerc’h ?

Padal eo aes bezañ ‘breizhad’ hep komz brezhoneg, ‘iwerzhonad’ hep komz gouezeleg , dre ar yezh eo da gentañ e vezer ‘kembread’, dre ma n’eus na sonerezh (pe nebeut) na dilhad na netra ken disheñvel hag e Breizh pe en Iwerzhon diouzh an ‘alouber’. Ar pezh o deus a zo ur yezh, stag-tre d’o identelezh. Ha dre-se ivez eo ken bev ar c’hembraeg, goude kantvedoù a alouberien war o choug. N’emaomp ket o vont d’en em zizober eus holl ar pezh a grou un identelzh deomp a-benn saveteiñ ar yezh, neuze e vo ret kenderc’hel gant ar pezh a zo bet graet gant Gwalarn, gant Al Liamm, gant Preder, gant an Ofis ha me-oar-me, krouiñ gerioù nevez ha strewiñ anezho, lakaat an dud da zeskiñ anezho. Evit ma chomfe un identelezh d’hor yezh. Evit ma ne vefe ket beuzet en ur morad estren.

Mar fell deomp he derc’hel bev, evel-just.