Dre ziouer !

Sell ‘ta, pell zo ne oa ket bet lakaet un dresadenn bennak ganin amañ. Pell zo ivez marteze n’em boa ket bet echuet unan… Ur bern a zo bet kroget ganin, brastreset, damlivet… Met dre ziouer a amzer n’em eus ket bet tro da gas kalz anezho da benn. Ur wezh bennak e rin un tamm bandenn-dreset hir ivez (eh, ne vez ket kalz anezho e brezhoneg war-eeun…)… Gant ma breur marteze, a zo leun a ijin hag en eus krouet ur bed moliac’hel klok a-walc’h, pe unan skiant faltazi… Pa vezo amzer… Evit se ha kement a draoù all…

Gwelet a ran memestra emañ ma doare o kemm, deus unan tostoc’h da zistummadur ur manga d’unan tostoc’h d’ar gwirvoud bremañ, hag awenet muioc’h gant doare ar c’homiks amerikan, sur a-walc’h (daoust din na lenn hini ebet !). Ul labour hirik am eus bet graet diwar luc’hskeudennoù evit gwellaat ma zresañ-korf. Gwelet e vo eta ! War an ardremezioù emaon e soñj pleustriñ bremañ kentoc’h. Un nebeud traoù am bo da ziskouez a-benn nebeut a-walc’h, sañset…

Klikidi-klikit evel boaz d’o brasaat mar fell deoc’h, evel-just.

Tresañ divc’har… N’eo ket aes ! Plijout a ra din skeudiñ e glas war gwenn, dousoc’h eo. Lod o deus bet lavaret din e oa un doare french-touch, feuket on bet evel-just, haha !

Evit ur vignonez ur wezh c’hoazh, hag o pellaat un tammig eus ar merc’hed re dreut.

Sterdeiñ

Mont c’hoazh ganit d’ar broioù pell,
D’an touadennoù disoñjet ;
Ur wezh ouzhpenn, ober ur sell
Ouzh un dazont bet dilezet ;

N’eo ket bevañ en tremenet,
Pa ouzan mat ez eo echu
An amzer gent, ar pezh zo bet
Stered lugernus em noz du ;

Ha stered all bet dibaoe,
Treset ganto steredegoù :
Stergoumoulennoù ma buhez
A chom c’hoazh dister o sterioù

Pa n’on na barzh na steredour
(evit gwir, steredoniour) :
Stergann en noz, asked en dour
N’int nemet skleur er melezour ;

Ha daoust dezho bezañ skedus,
Pellennoù tan er yenijenn,
Emaint ken pell, diziraezus,
Ken n’hellont tommañ glizienn
Ma c’halon noazh, he c’hridienn :
Digenvezded an hinienn

Badumeg adarre

A-wechoù (alies), ez an skuizh gant spered a-gozh lod tud a-fed yezh. Diwar se ‘m eus bet komzet dija, hag a-fed reizhskrivañ dreist-holl, met ouzhpenn da se a zo. N’ouzon ket perak e fell da lod chom gennet en un amzer dremenet faltazius a vefe bet ken dispar ha ken glann hervezo, pa ‘z eo peurfall ha direizh kement-tra a zo deuet en 40 vloaz tremenet. Ne gomzin ket amañ eus an daou pe dri skritur nevez am eus bet gwelet c’hoazh nevez zo, lod tud a zo trellatet penn-da-benn ha n’o deus ket komprenet c’hoazh ne oa ket ar skritur ar yezh met ur c’hod d’he skeudenniñ, tra ken. Ur brezhoneg mat n’eo ket gwelloc’h pe falloc’h hervez ar skritur, an hevelep yezh eo. Ma, trawalc’h gant se.

Aet on skuizh gant azeuliñ ar re gozh hag ar gouerien. Netra fall ganto, hañ, n’eo ket an afer tamm ebet, met perak o lakaat da ziazez yezhoniel ? Da ziazez an distagañ ? Piv a ra se ? Peseurt yezh a vez oc’h azeuliñ hec’h implijerien a-us da 60 vloaz hepken, hag ober fae war ar re all ?

Daoust ha galleg peizanted kozh ar Berry a vez desket d’an estrenien pe d’ar vugale ? Saozneg mengleuzerien Kembre ho peus bet desket er skol ? Alamaneg tud-kozh Bavaria ?

Ne vez ket ! Ur yezh keidennek a vez desket, ur c’hronolekt etre, ur standard bennak a zo boutin d’an holl, kentoc’h eget badumek unan pe unan all. Ma soñj d’an dud ez eus a-walc’h a vrezhonegerien da zerc’hel bev kement parlant lec’hel… Traoù brav a zo e-pep-lec’h, troioù lavar, troiennoù, un displegadur dibar marteze, sur, met traoù a zo bet en o raok, ha traoù a ranko dont d’o lerc’h.

Ha ya, gouzout a ran n’eo ket ar brezhoneg ur yezh evel ar re all, un troc’h a zo bet, ur c’holl spontus, ha gant ar re gozh emañ chomet traoù n’int ket bet treuzkaset. Met an distagadur, ar pouez-mouezh, tudoù ! Selaouit eus galleg ar bloavezhioù 50, daoust hag e-giz-se e komzer c’hoazh ? Piv ac’hanoc’h a ruilh an r-où e galleg ? Pa glevan ur brezhoneger yaouank o treveziñ (fall !) pouez-mouezh unan kozh em ro c’hoant d’e vazhata. Rak ret anzav eo anat peurliesañ n’eo nemet ur peuztreveziñ a vez graet, gant fazioù pouez-mouezh spontus ouzhpenn-se, seul euzhusoc’h ma’z eo teir gwech kreñvoc’h ganto eget gant darn vuiañ an dud…

Tu zo da studiañ ur yezh lec’hel, yezh ur c’hornad, un tiegezh, un hinienn, met he lakaat da C’hraal ? Da skeudenn beurvat ur yezh beurbadel, da virout digemm betek Deiz ar Varn ?

Komzomp ur yezh vev, kentoc’h eget unan a fellfe da lod derc’hel en ur mirdi, er stad ma oa pa ‘z eo bet graet e vramm diwezhañ gant skrivagner-mañ skrivagner. Aze emañ an dañjer, kaout aon da gas an traoù war-raok e gwirionez. Tu a zo d’en em soñjal war penaos o c’has war-raok, penaos e c’hell ar yezh kemm, met arabat he derc’hel ‘mod-kozh kousto pe gousto war zigarez e vez komzet ‘giz-se gant ho mamm-gozh, alato !

Brav, tad-kozh, met gant ar prevezioù e rin…

Poellgomzioù

Marteze eo disheñvel ar bloavezhioù 2000 eus ar pezh a veze ijiniet pell ‘zo, ha dipitus sur a-walc’h war dachennoù zo (oc’h adsellout ouzh Blade Runner e oa an deiz all, e 2016 emañ sañset c’hoarvezout !), met war traoù all emeur en ur bed faltazius a-walc’h memestra, a zo deuet buan da cheñch, em lâren an deiz all.

O kuitaat ma labour e oan, da vont d’an ti-gar. Ne oa bilhed-tren ebet ganin c’hoazh, setu me neuze da brenañ unan gant arload an SNCF war ma foellgomz, ha gwiriañ kement hag ober ma oa dale gant an tren. Da Roazhon edon o vont, hag e-kerzh ar veaj e lennen ar c’heleier war lec’hienn Libé pa resevis ur postel mallus. Goude bezañ gwiriekaet un dra diwar ur fichennaoueg pellgarget em dropbox e respontis ken aes ha tra. Un endervezh karget a bellgomziñ e oa, war a seblant, peogwir e voen galvet diwezhatoc’h, ha me da respont (en trepas), pa ‘z ae an tren da 130 d’an eur, kudenn ebet.
Ma, nebeut a-raok erruout e Roazhon e oa diwezhat a-walc’h dija, ha naon em boa, evit lavar gwir (tremen 9e e oa), ha me da soñjal neuze e c’hellfen gourc’hemenn boued, dre ma n’em boa mui netra er gêr. Bip-bip-boup, Ur sell war arload ar STAR da c’houzout tro pet eur e oa ur bus en ti-gar ha pegoulz e vefen er gêr, un dro war hini an ti-bank da c’houzout ma oan bet gopret, un dro all war lec’hienn un ti-pizza nepell diouzh ma ranndi, ha graet an taol, gourc’hemennet ar pizza, paet en tren hag all, a vefe prest rik-rak pa dremenfen e-biou d’ar stal. Laouen da vezañ sur da zebriñ e c’hellis distreiñ d’ur c’hoari bennak da abuziñ ma amzer, hep soñjal ur mare pegen digredus e oa gellout bezañ kelaouet, kehentiñ dre skrid, dre vouezh, dre skeuden ha me oar, klask kement tra, paeañ didrabas, pep-tra diwar un draig bihan a-walc’h da zerc’hel em dorn.

An dazont, a lâran deoc’h, futura 3000.

War an tu all, evel-just, n’em eus bet da gomz gant den ebet evit ober darn vuiañ an traoù-se, ha tristik eo emichañ e vefe nebeutoc’h a zarempredoù etre an dud war ar pemdez, daoust ma vefe tu da lavar ivez eo ken aes ha biskoazh kehentiñ (betek regehentiñ a-wechoù sur ‘walc’h) : dec’h e oan o komz gant mignoned din er Stadoù Unanet hag e Breizh-Veur, dre bellgomz, digoust, dre ma oa dre internet. Piv en defe kredet e vefe ken aes ken buan ?

Pa welan neuze ar pezh a zo o tont, an Occulus Rift pe HoloLens Microsoft da skouer, e em c’houlennan penaos e vo ar bed a-benn 10 vloaz, 20 vloaz… Ha pegen faltazius e c’hello seblantout. D’am soñj e vo kalzik traoù o cheñch c’hoazh… Gant ma vo war an tu mat !

Hag ur gerig memestra evit ar brezhoneg, ret e vo d’ar yezh adpakout an dale spontus a zo ganti war an teknologiezhioù nevez-se. P’o deus an dud da zibab etre un doare buan hag aes hag unan hiroc’h e raint hini an aesañ kinnig, peuliesañ. Evit skrivañ un sms, da skouer, eo kalz aesoc’h ober gant un douchennaoueg a zivino ho kerioù (hag o reizho) kentoc’h eget skrivañ lizherenn dre lizherenn evel m’eo ret ober c’hoazh e brezhoneg (daoust ma vefe aesoc’h gant an arload c’hwerty, da skouer). Keit ma ne vo ket seurt traoù e brezhoneg (a zo anezho e yezhoù bihan all!) e vo aesoc’h mont e galleg evit ur bern tud, siwazh. N’eo ket aes broudañ an dud d’ober re a strivoù war ar pemdez…

Didrouz

E kreizenn-genwerzh Atlantis e Naoned e oan dec’h da greisteiz pa’z eo tavet pep-tra ha pep hini. Ur vunutenn en enor d’ar re varv, d’ar re zrouklazhet. E kalonenn ur bed a gorvoiñ hag a gevala e chom o zammig koustiañs gant an dud memestra. Ha nerzh, nerzh a zo en ec’hon, en difiñv, hag en unvaniezh. N’on ket gall, ha n’eo ket ma bro, met an holl ac’hanomp a vez taget pa vez taget ur frankiz ken diazez hag hini ezteurel e soñj, hini ar fent ivez, ar frankiz da c’hellout tabutal ar soñjoù, hag ar feiz kement-all.

Na pegen gwan e ranker bezañ evit kaout da lazhañ tud pa vezer bet feuket. Na pegen gwan a spered hag a feiz an dud-se.

Kalon a hetan d’ar wir vuzulmiz, eta, a ranko gouzañv c’hoazh evit oberoù sodien douellet a gasoni. Gant ma chomo ar gasoni gant ar re drellatet hepken, pa vezo ken aes da strolladoù zo ober o mad eus un torfed ken euzhus da sevel lod a-enep lod all…

Pebezh bro… Pebezh amzer…

“tud, tud, tud,
Tad an dud, ho pet truez ouzhomp”

a lavare Gwernig…

Skingomzet

Sell ‘ta, ma ‘z oc’h skuizh ouzh ma lenn e c’hellit ma selaou bemañ o kontañ kaoz ha koñerioù gant Erell Beloni a France Bleu Breizh Izel. Un doare plijus eo da atersiñ an dud, e gwirionez, mont d’ober un dro ; aes e teu ar gaoz. Ha kaoz a zo eus ar blog, just a-walc’h, hag evit-se ‘michañs ez on distroet da skrivañ amañ. Salud deoc’h neuze ma ‘z oc’h deuet da welet goude bezañ ma c’hlevet, c’hac’ha!

N’on ket sur e vefe gwall zedennus, hañ, met n’hell ket bezañ gwasoc’h eget ma zammig buhez amañ, forzh penaos ! Klikidi-klikit amañ dindan :

Penn-skañv

A-wechoù (alies?) n’on ket gwall fin. Edon e Landerne mintin-mañ a-raok kregiñ da labourat, ha me da soñjal : “Perak n’afen ket da glask un nebeud profoù Nedeleg, kement hag ober?”. Peurliesañ e vezont kavet ganint d’ar poent diwezhañ-tout, evel ma tere, e-mesk ar c’hantadoù a bennoù-skañv all. Met ket ar bloaz-mañ ! Setu me neuze o sellet eus al levrioù e gwerenn-dal meur a levrdi, war glask levrioù e saozneg. Ha me gwelet ur pegsun ‘english’ war zor Levrdi ar Geoded (Librairie de la Cité, 9 straed ar Feunteun Wenn e Landerne), ha mont tre neuze, ma sac’h ganin war ma c’hein ha boest ma binoù-bras em dorn. Diouzhtu-dak he gwel pec’henn ar stal, ha da lavar din penaos e sone gant ar vombard ur mare a oa, hag o welet pegsun Bagad Kemper warni, da c’houlenn ma sonen eno hag all, ha dreist-holl, penaos e oan aze, e Landerne? Me neuze da lavar dezhañ emaon o labourat evit Diwan eno… Hag-eñ da vont e brezhoneg ganin diouzhtu !

Eh ya, evel-just, rak ar pegsun ‘english’ am boa gwelet war an nor a oa unan Ya d’ar brezhoneg, dreist-holl ! Gant ar saozneg meneget da drede yezh. Ha me, holl gant ma afer, n’em boa ket soñjet zoken, re voaz ma ‘z on d’ur bed hollc’halleger peurvuiañ, e c’hellfe mestr ar stal komz brezhoneg. Tssss…

Ma, levrioù e saozneg ne oa ket, met kavet em eus lod all, ha gallet ‘m eus kaout ur pennad kaoz plijus e-keit ma vezent paket din. Kement-se a-raok mont da labourat, e brezhoneg c’hoazh. Brav ar vuhez a-wechoù, memestra !

En tu all

Ha te, en tu all d’ar mor,
Ez pleuñv, brug ha lanneg aour ;
Ha te, en tu all d’an nor
Didrouz, pinvidik ha paour,

Pinvik a gement zo bet,
Met paour pa n’out mui nemet
Adsked c’hoantoù disoñjet,
Damskleur ur bed aet da get

Tír na nÓg, ma yaouankiz,
Tir dir annev an amzer ;
Tir tredeog d’am frankiz,
Tir glann c’hoazh a zizesper

Tir tan, pa vezez garv,
Tour-tan, pa vezen kollet,
Dir ha tan, kadoù marv :
Mann ne van en ec’honded

Nemet koun, mojenn un hent,
Miled all er milendall,
Morgezeg hag erevent :
Rouaned kozh a wezhall ;

Un hent all dre an teñval
Davet al lann alaouret,
Dreist d’ar mor ha dreist d’ar Fall
Da heul hor c’hozh harozed ;

Piv a oa ouzh ma gervel ?
Ec’honder en ec’honded,
Ur c’hogito o sevel
Goulennoù heñvel bepred

Pe te en tu all d’ar mor,
Er bed all a fellfe din
Gwelet c’hoazh dre doull an nor ;
A-raok ma vo digor din ;
A-raok ma teuio ar fin

Tro-dro d’an treiñ ha d’e droiennoù

Un draig hepken, evit ar re a implij WP e brezhoneg : daoust ha gellout a rit lavar din e pelec’h e chom traoù hewel a-walc’h da dreiñ, pe fazioù euzhus ho peus merzet ? An deiziadoù a zo ur gudenn, gouzout a ran ; emaon o klask un diskoulm. Ar portugaleg a zo unan all (trugarez d’ar C’heekezig da vezañ aet d’ar foromoù da c’houlenn hiroc’h)

Ur 1200 bomm bennak a zo bet troet ganin abaoe ma ‘z on krog ‘barzh a-nevez, met diwar an 11639 (!) a chom e vefe kerkoulz din treiñ ar pep mallusañ da gentañ… Un dra memestra, traoù zo ne vint ket troet peogwir ez int liammet ouzh an tem, ha lod temoù n’eus ket tu o zreiñ. Amañ emañ listennad ar re a zo posubl din (ha deoc’h !) treiñ : http://translate.wordpress.com/projects/wpcom/themes . Ma n’emañ ket hoc’h hini e-barzh, tough luck… (ha ma hini n’emañ ket, haha !)

Setu setu, lavarit din ! Spi ‘m eus e vo WordPress un dave evit ar sevel blogoù e brezhoneg, ha laouen on o welet ez eus muioc’h-mui a dud hag a skolioù oc’h ober ganti.

Hag adarre…

Ur wezh ouzhpenn emañ aet an amzer e-biou, e-biou din ha da galz traoù. Traoù a zo cheñchet diaboe, ha traoù all a zo chomet digemm, met en ur gomz gant ur vignonez (emichañs?) bremaik em eus bet tro da brometiñ e skrivfen amañ en dro. Kaer ‘m eus lavar n’em eus ket amzer, n’eus abeg ebet e gwirionez da chom hep lakaat pemp munutenn a-gostez evit skrivañ un draig amañ bemdez evel a raen ur mare zo. Pe pell zo. Re bell zo. Ma ! Ur wezh ouzhpenn, plantomp e-barzh, deomp dezhi, bec’h dezhi, ha kement tro-lavar pe lavarenn a vefe.

Spi ‘m eus emañ mat ar bed hag an traoù ganeoc’h !

Interwebz, fuck yeah!

Oh, traoù ‘zo a zo re vat, kaaalz re vat da chom hep bezañ lakaet amañ xD

Evel just e c’heller ober lod e brezhoneg ivez, hañ, daoust ma vefe farsusoc’h ar meme-où e saozneg peurliesañ 😉

Boh, ya, aes eo ^^ Met soñjet ‘m eus e c’hellfen ober un tamm notenn bennak hep klemm, evit ur wech (daoust ma vefe diaes, bremañ ma ‘z eus bet komz eus Emglev Brein, hahaha), peogwir ne ya ket ar bed ken fall se, e gwirionez. Ya, kudennoù zo e pep lec’h, gant an holl, evit an dazont, evit ar yezh, war ar pemdez hag en ideologiezhioù a vez taolet deomp, met daout ha ken pouezus-se eo ? Pa oamp, un nebeud mignoned, brezhonegerien, o farsal ha pakañ banneoù, ne oa ket gwall bouezus ar bed en diavaez, ha gellout a raemp c’hoarzhin a bep-tra. Mareoù zo ‘giz ar re-se, ha pa vefemp gant un enkadenn ha ma vefe teñval ar c’houmoul war dremmwel hon dazont, paour-kaezh studierien ma ‘z omp c’hoazh (opala, trouz a oa en AG hiziv…), bez zo mareoù ‘giz-se ma ne reer ket van.

N’eo ket du pep-tra, dre eurvat, hag e-kreiz an noz e vez ur sklerijenn bepred. Na !

Stlenn, just a-walc’h

Pa oan o komz eus internet hag urzhiataer just a-raok, kement hag ober e lakain an dresadenn-mañ amañ ivez ^^

Un tamm c’hoari war al livioù, ha klask gwellaat ma skeudoù/gouloù en ur c’hoari war an danvez, un doare pri pe blastik lufrus, disheñvel eus an hini gris teñval, lufrus evit ar funioù hepken. Poan am eus a-wechoù gant an tresañ mekanikoù pe ardivinkoù, ar gwashañ-holl o vezañ traoù steampunk, daoust ma plijfe kalz ar stil-se din. Dont a raio un deiz bennak emichañs ! Laouen on gant an disoc’h aze, e gwirionez, ha gant he fenn dreist-holl ^^ Ar foñs a zo über-klasel, met efedus a-walc’h, ha fun da ober

Stlennblac’h a zo c’hoari gant ar yezh un tammig, met n’eo ket fall ar son anezhañ, me ‘gav, daoust m’eo iskis [stl] bepred… Petra soñjit? Fembot a vez implijet kement bremañ, e n’ouzon ket ped levr am eus bet lennet, ken ma oa farsus kavout un dra all ^^ E-mod-all e seblante anat implij jargon an Ofis 😉

Kreskiñ

Diaes eo gouzout da vat da be vare e teuomp da vezañ tud ‘gour’, tud ‘deuet’ (deuet da belec’h ? :p), ha pegoulz e tilezer e vugaleaj. Lod a lavar e chomont bugale vras, daoust dezho bezañ kozh dija, met ur mare a zo memestra ma cheñch an traoù, ma ne vez ket ar wezenn el liorzh ur vag morlaer, ma n’eo ket ar parkad maiz ur goadeg leun a drolled ha ma ne vez soudardigoù plastok nemet soudardigoù plastok. Marv an ijin eme lod, met aze emañ c’hoazh koulskoude, war-bouez emañ bet anzavet eo gwirion ar bed, hag ez eus nebeud a blas enañ evit moliac’h ha faltazi. Fetis ha gwirion, setu ho tazont, bugale. An ijin a vez kaset el levrioù, er filmoù, c’hoarioù video hag er gevier a liver deomp-hon-unan.

Bez emañ ivez marteze ar mare ma tigorer war ar bed, ma vez traoù pouezusoc’h egedoc’h oc’h-unan, ar mare ma ne c’hortozit ket Nedeleg hag o teiz-ha-bloaz evit ar profoù hepken met evit al lidañ, en em gavout gant familh ha mignoned, pe asambles pe zispartiet, evel a fell deoc’h. Emgar eo ar vugale, emgar ha gwarezius, ha ne cheñch ket atav ur wech kresket, siwazh. N’ouzon ket pegoulz em eus paouezet da sellet eus pep pajennad katalogoù ar gourmac’hadoù da Nedeleg, oc’h hunvreal eus ur saprenn kuzhet a-dreñv ur meneziad profoù (holl gant ma anv, evel-just), met cheñchet e oa un dra bennak ar bloavezh-se, ha pa ouien abaoe pell [SPOILER] ne oa ket eus an Tad Nedeleg [/SPOILER].

Cheñch a reer gant al luskadoù sokial ha kevredigezhel ivez, ha gwelet am eus bet tud n’o doa ket bet digoret ur gazetenn biskoazh o tont da vezañ dedennet-kaer gant ar politikerezh ha mailh warnañ nebeud goude o zriwec’h vloaz, pa oa poent mont da votiñ. D’am soñj e vez doujañs ha lorc’h gant re ma remziad evit ar votadegoù, hag e soñj deomp c’hoazh, pe e soñjemp betek n’eus ket pell zo, e c’hellomp cheñch an traoù. Pell e seblant bezañ mareoù an dispac’hoù, hag e bed ar brezhoneg zoken e seblant sioulaet ar galv d’ar feulster e touez ar yaouankizoù. Marteze e vo savet ur bed gwelloc’h ganeomp, marteze e c’hello bugale hor bugale c’hoari er vag morlaer un tammig pelloc’h, pa ouzo o zud e vo dispak o dazont. Evit poent avat n’em eus ket kalz spi evit ar re a zegemeromp er bed, ha kelvet a ran muioc’h-mui a dud o narc’h ar soñj kaout bugale evit seurt abeg.

C’hoant am befe kaout lod koulskoude, d’am rediañ da ober muioc’h a strivoù, da vont pelloc’h, da wellaat an traoù, rak emgar e chomomp, evel a lavaren, pe ennomp, hon tud pe en hon diskennidi e soñjomp da gentañ, ha ma n’eus den war hol lerc’h e yelo an traoù da fall muioc’h c’hoazh. Da c’hortoz e vo lidet Nedeleg ha deizioù-ha-bloaz, evit an dud, gant ar spi e vefe uhel ar meneziad profoù, memestra.