Aet on da gousket abred dec’h evit kousket kalzig, ha skuizh marv on bremañ da 10e noz, petra eo an afer se ? Tss ! Mat, evel a soñje din n’eo ket bet re fall an arnodenn, ha pedet omp bet d’ar preti gant ar gelennerez ^^ (pedet, pedet, paeet hon eus, memestra, kinniget eo bet ganti, lakaomp ^^) hag en em gavet on er pub gant un nebeud bretoned all da gomz diwar-benn ar cyber-fest-noz a vo e Korkig (ahaha, c’hoarzhin a rin bep tro) ha mont da ober un tamm kan-ha-diskan du-hont, ohoho. Ur mare ‘zo n’am eus ket kanet e gwirionez, met pijus e vo d’am soñj. Ma vez un dupleks a zu-hont e lakain ul liamm amañ ^^
O komz eus ar c’hernevek on bet e-pad an arnodenn, a zo kudennoù ar brezhoneg galloud pevar gantañ, tamm pe damm. Pevar skritur o keveziñ, evit 2000 a dud o komz. Ha. Ha. Ha. Hag emaint e soñj ober tra ped ra gant se ? Pa welan pegen pell e chom ar gudenn amañ, goude ma vefe bet trec’h un tu penn da benn koulskoude… Pff…
rambreal [rãm’bre:al] v. g. Lavaret dibaouez an hevelep kaozioù hep talvoudegezh, hep kalz a ster. Rambreet he doa, kaozioù digompez evel m’oa boas da gaout diwar derzhienn. Dont a rez kozh, hag e stagez da rambreal. Siwazh emaon o rambreal diwar-benn traoù tremenet. ♦ HS. randoniñ, raneal, riotal
E-giz-se em boa kroget ur entañ-kont diwar-benn En ur rambreal, ul levr am eus kavet plijus-tre d’ar mare-se hag a rankfen adlenn, ha ‘m eus aon n’on ket mat da galz tra all fenoz. O pourmen e oan em zeuliadoù sridoù kozh, d’ur mare ma skriven kalzig e galleg, kalz barzhoniezh. Traoù krennarded, traoù evel-se:
Icône onirique, naguère amour
Je voulais de l’amour qui soit comme dans les livres
Celui qui dure toujours, dont le parfum enivre
J’ai donc cherché quelqu’un que je pourrais aimer
Je n’ai pas cherché loin, tu étais à côté
Puis j’ai rêvé de toi de ce que je dirais
Faisant le premier pas, ce que tu répondrais
J’ai fini par y croire, à cet amour factice
Je commençais à voir le temps comme un supplice
Je voulais te revoir, pouvoir te contempler
Quand tu broyais du noir, te regarder pleurer
Même sans te connaître j’ai été amoureux
Aimant de tout mon être la beauté de tes yeux
C’est l’erreur de ma vie d’avoir voulu pousser
Ce rêve d’amour transi dans la réalité
Les sept merveilles du monde n’étaient rien à côté
De cette envie profonde que j’ai réalisée
J’ai compris bien trop tard que tu étais trop bien
Pour vivre de cauchemars, pour partager les mien
Savoir qui tu étais avant d’imaginer
Qu’un jour on s’aimerait, j’aurais dû y penser
Je le regrette encore et quand je t’aperçois
Tout au fond de mon corps ce pincement est là
Ce que je veux toujours, tout ce qui m’intéresse
Ce n’est pas de l’amour juste un peu de tendresse
Ah, ar yaouankiz, roulomp ha roulomp atav, neketa ! Met e touez an traoù kozh e oa traoù dedennusoc’h:
Noz
“Ur gêr vrav eo, neketa ? Netra da welet gant Edinbourg, evel-just, met plijus mem’stra, ‘keta ?”
Ur sapre mell mousc’horzh a oa gant McNamara, hag eñ o lakaet e gamalad da weladenniñ Picadilly Circus.
“Un tammig re a dud marteze, Killian,” eme egile.
“Ya… Re a dud, ha setu perak eo diaes kavout ar re zrouk, neketa ?” a respontas Killian MacNamara, komiser er Royal Police.
“Te oar mat n’on ket ur mailh war se, zoken m’eo ret din anzav eo ur bamm New Scotland Yard.”
“Ur bamm, n’ouzon ket, met gwelloc’h ‘get a-raok, hey ! Ma wee burev ne ra ket diouer din, nann !”
Ur pezh den e oa ar c’homiser, blev du fonnus dezhañ, un dremm ront.
“Ur banne ‘yelo ganit Killian ?”
“Mmmh, g’out a rez, Erwan, daoust din bezañ skosad n’on ket sot gant ar boeson.”
Gwir e oa avat, lidet e oa bet e bevare deiz ha bloaz hag hanter kant gantañ ur miz a-raok met ne seblante ket bezañ koshoc’h eget Erwan, a oa eizh vloaz ha tregont. Yac’h pesk e oa, ha goude e zek kilometrad jogging da vintin eo e kemere ur banne whisky hepken, ha ket forzh peseurt hini.
“Ma, derc’hel a rin ma Edradour evidon-me neuze,” eme Erwan.
“Well, te ‘oar, ‘m eus ket lâret ne even morse, hañ.”
Da ranndi Killian e yejont neuze, pep hini o kontañ an nevezenti da egile. Pemp devezh a oa e oa erru Erwan e Londrez, met n’o doa ket bet tro d’en em welet c’hoazh, hag int mignoned a zek vloaz koulskoude.
An devezh war-lerc’h e tistroe Erwan d’e vro, ha d’e vreg, met evit ar mare en doa amzer da lidañ mignoniezh, kement ken ma ne gouskas ket, re a draoù da lavaret ha da selaou etrezo. Troioù kaer ur poliser evel Killian a oa peadra da zerc’hel forzh piv digousk forzh penaos.
1.
Kollet. Kollet e oa Erwan. N’helle mui kompren, n’en doa ket c’hoant da gompren, na da gaout soñj kennebeut. Re ziaes ar c’houn. Mont a rae hep gouzout re vat da belec’h, hep gouzout re vat perak. Kollet. Ne gleve netra ouzhpenn d’e gammedoù war pavezioù ar gêr. Dassoniñ a rae pep kammed ouzh ar mogerioù kozh, mogerioù ledan o doa gwelet mil den eveltañ, o kantreal, o kildreiñ. Noz a oa, un nozvezh goañv, yen, sklas, ha teñval-sac’h en desped d’ar sklerijenn yen a zeue diouzh ar gouleier-straed kozh. Evel ar gouloù. Evel ar gouloù eo an eñvorennoù, setu ar pezh a soñje. Devet e vezer ganto pa dostaer re, devet ar chorf hag ar spered, ha koulskoude hon eus ezhomm anezho, ha koulskoude e vezer desachet ganto evel balafenned-noz. Evel ar gouloù ivez e ya an amzer, a gendalc’he e spered en e rambreadennoù, touelus pa seller ennañ, hogen hep sklerijenn an tremenet n’hellfed gwelet an amzer-vremañ. E soñjoù a oa kollet kement hag e gorf. Ha gwashoc’h-gwashañ e oa ar yenijenn. Seblantout a rae dezhañ bezañ ur c’hadour eus an amzer gozh, diroget e groc’hen gant taolioù , taolioù kontell, taolioù kleze. Dont a rae ar yenijenn d’e dagañ, da lemel digantañ an nebeud a nerzh a chome dezhañ c’hoazh en e gigennoù reuzeudik. Taget e veze, troc’het e zilhad, krabiset e groc’hen, skornet e c’hourlañchenn. Ha pa oa prest da gouezhañ, pa oa o vont da baouez da stourm ez ae kuit ar yenijenn, evel ul loen o c’hoari gant e breiz. Amzer dezhañ gounid un nebeudig e nerzh en dro ha setu ma tistroe ar sklasded d’e hargas. Kollet e oa. Latar a oa. Ne wele ennañ tra war-bouez stummoù iskis krouet gant ar gouleier melen, stummoù iskis a seblante bezañ oc’h ober goap outañ. Ken latarek all e oa eñ. Poaniañ a rae da bep paz, ur berc’h e oa an disterañ fiñv, hogen derc’hel a rae da vont. Arabat e oa dezhañ paouez. Ret e oa dezhañ kaout poan. Ret e oa dezhañ bezañ kastizet.
Perak ?, a soñjas, Perak ?
Ne ouie ket perak. Den ne ouie e gwirionez. Met aze e oa-eñ koulskoude, o vont dre ar gêr, an dourenn ruz o tiverrañ c’hoazh diwar veg e vizied moan.
Strebotiñ a reas, ha kouezhañ er meskaj lous graet diwar erc’h damdeuzet ha douar, loustoni sklas. E zremm war-du an neñv gantañ e krogas da leñvañ.
Soñj en doa.
***
“Ar galv diwezhañ evit an nijadenn 830-9873 da Londrez-Stansted eo; dor niverenn pemp.”
Dasoniñ a rae ar frazenn e sal vras an aerborzh he zoenn wer, hogen e oa ket aes he c’hlevet, mouget ma oa gant ar monedone, an dud o redek a bep tu, da vont d’o c’harr-nij, pe c’hwitet anezhañ ganto endeo hep gouzout dezho, ar vugale o vlejal, o zud o huchal warno hag an dud all tro-dro o sellet outo gant ur sell kounnaret hag aet skuizh, an dud o tebriñ, o evañ, o prenañ kaetennoù, o klemm peogwir e oa dale, peogwir e oa bet kollet o malizennoù, peogwir e oa fall ar c’hafe, peogwir ne oa ket paper er privezioù ha me-oar-me. Hogen me avat ne raen ket vann. O paouez erruout e oan, ha kerkent ha tapet ma malizenn ganin war an tapis-ruilh e c’hellfen mont d’ar gêr. Hir e oa honnezh da zont, met ne raen forzh. Amzer ‘zo pa vezer e vakañsoù c’hoazh. Mall a oa warnon da vezañ distro memestra, da welet Gwenola en-dro. Mall a oa warni ivez sur a walc’h, ha diwar ar bellgomzadenn hor boa bet pa oan o c’hortoz ma c’harr-nij e bro an togoù ront hag ar bakon fritet da vintin e soñje din e vefe plijadur pa zistrofe, evit an daou ac’hanomp. Gouzout a raen dre ar munud peseurt dilhad a oa warni—ha pere ne oant ket— ma veaj am boa tremenet oc’h ijinañ pep tra dre ar munud. Ret e oa prenañ bleunioù, sot e oa hi ganto, forzh peseurt re, forzh peseurt liv e vefent, gant ar bleunioù e veze plijet.
Ar plac’h nemeti ma oan bet ganti a denne un tammig d’ar skeudenn a vez roet eus ar merc’hed gant ar filmoù hag al levrioù e oa-hi, a soñjis en ur vousc’hoarzhin. Ket penn-da-benn koulskoude, dre eurvat. Kelennerez e oa deuet da vezañ, kelennerez war ar galleg en ul lise didrubuilh. Met ur wech distro d’ar gêr e oa pell diouzh ar vaouezig sioul a blije d’he skolidi. Tennet ganti he mantell e teue da vezañ Gwen’, plantet dirak hec’h urzhiataer, a oa arabat dont da zirenkañ keit ma n’he doa ket echu, pe ma veze desachet gant gwastilli hepken. Ne ouien ket re vat ma oa bet Internet ur mad evit ar c’houblajoù dre ar bed, met ne vezen ket direnket, ken sot ma’z on ivez gant an disterañ ardivink teknologel. Minc ‘hoarzhin a ris adarre pa soñjis e oan bet o ober shopping e kalonenn deknologel Londrez, azeuldi ar geek-ed hag an nerd-ed. Marteze ne vefe ket dav prenañ bleunioù, gant ar smartphone e vefe-hi laouen a-walc’h, marteze ne gouskfemp tamm fenoz. Setu ar valizenn. Ket, ne oa ket an hini vat, heñvel a-walc’h koulskoude. Divizhet ho defe ma lakaat da c’hortoz betek ar poent diwezhañ holl ? Ket, aze emañ, an hini vat, a-benn ar fin !
Ma malizenn ganin e yis kuit eus an aerborzh, goude ur mareig, amzer din da ziskouez ma c’hartenn-anv buan ha buan d’ar valtouterez vihan ha kuilh. O tistreiñ d’e vro e oa, neketa ? Ya. Mat ar veaj ? Ya. Kenavo aotroù. Kenavo.
Pebezh micher ! Laouenoc’h e oan gant al labour em boa kavet nevez a oa, goude ur mare en dilabour : treser a-vicher en un ti-bruderezh. Spontet e oa bet ma mamm, “Peus ket mezh kontañ gevier d’an dud evit gounit arc’hant ?”. N’em boa ket lakaet anezho da baeañ ma stummadur graferezh ker-ruz evit netra, koulskoude ! Ha da eizh vloaz warn ugent e oa poent bras kavout ur gwir labour, stabil. Plijout a rae da Wenola, ouzhpenn-se, c’hoant he devoa da c’houc’hemenn skritelloù diganin o vrudañ dre ar gêr a-bezh nag ur c’halloc’h a oa ac’hanon. N’em boa ket he lezet da ober c’hoazh, met sellet a raen mat eus ar panelloù a oa war wel, kent kaout ur souezhadenn bennak.
Un taksi bremañ, n’em boa ket ma aotre, nag hi kennebeut, da betra pa vezer o chom e kêr ? Setu unan dieub. Dale a oa bet gant ar c’harr-nij —daoust ha restaolet e c’hellfe bezañ ?— ha noz a vije anezhi a-barzh pell. Dre chañs ne oa ket gwall bell an aerborzh diouzh an ti, berr e vefe, ha ne goustfe ket re gêr din. Ne oa ket ar priz-noz c’hoazh, a respontas ar blenier din pa c’houlennis. Daou euro warn-ugent memestra. Ma, ne rae forzh, paet mat e vezen bremañ, ha Gwenola ivez a drugarez d’ar c’hentelioù-skoazell a roe da vugale ar binvideien.
Dirak ma zi e chomis ur pennadig, souezet ; un dra bennak ne oa ket evel boaz.
***
N’en doa ket soñj pelloc’h. Ur voger a oa en e eñvor, ur voger wenn n’helle tremen dreist. Ha gouzout a rae e oa ret dezhañ koulskoude, hogen re ziaes e oa, re boanius. Yen e oa dezhañ, e choug war an erc’h, ne oa ket evit santout beg e fri ken, na penn e vizied. Ret e oa kavout tommder, dont a-benn da sevel. Kavout tommer. Fiñval, treiñ, mont war-sav, bale, daoust d’ar boan, daoust dezhañ bezañ ken kollet ha biskoazh. Petra a oa dirak e di ? Perak e oa bet souezhet ? Petra ne oa ket evel boaz ? N‘hen doa ket soñj, met pouezus e oa, gouzout a rae e oa pouezus. Petra ober ? Penaos kavout respontoù ? Ret e oa dezhañ kaout soñj. Re bar e oa an holl vogerioù d’ar re all, ar straedoù a oa o c’hoari gantañ, o cheñch plas tra ma yae. Anavezout ar rae ar c’harter koulskoude. A-gleiz ? Ket, a-zehou. Kenderc’hel a rae an daeroù da redek, ha skornañ a raent war e zivjod. Kavout tommder. Mezv e oa ? N’hen doa ket soñj eus an disterañ banne. Petra oa gantañ ? Dramm ? Nann, ket abaoe ar skol-veur, kalz re bell a oa evit ma vefe se. Petra neuze ? Alzheimer ken yaouank ? Forzh petra… Ne zivere netra diwar e zaouarn ken. Hag aze eo e verzas, en em rentas kont. Ruz e oant, ruz gant ar gwad, ruz evel an diaoul. Ha re vat e ouie petra e oa. Gwad Gwenola.
2.
Tra ma’z ae dre ar straedoù didud ha dianav dezhañ e klevas sonereh. Ur sakso e-kreizh an noz ? Ne oa gouloù ebet er straed war-bouez slêrijenn yen al loar a-dreñvar c’houmoul teñval. Ket. Aze, a-dreuz ur gaelig a-rez d’ar riblenn e tarnije ur skleurenn. A-feur ma tostaen e kleve sklaeroc’h an notennoù, al lusk, ar rikimanoù, ar sonerezh. Donezon a oa er c’hav-se, a-dra sur. Harpañ a reas e gein ouzh ar voger, e-kichen ar gael —ne weled netra dedennus drezhi— ha selaou. Baker Street. E toull an noz, skornet e izili ha revet e galon, taget gant ar yenijenn c’hoazh dindan lagad euzhus al loar peuzc’hann e voe trec’het gant ar sonerezh, he foan hag he c’hlemm. Hep gouzout dezhañ en em gavas war e zaoulin, daeloù o redek par ma c’hallent war e zivjod, didrouz.
O leñvañ e oa c’hoazh pa erruas an iskisañ den en doa biskoazh kejet. Ur pezh-mell tog uhel a oa gantañ pintet war e benn, e vourroù a oa diskennidi da re Zali a dra sur , ur roched ruz flamm a oa war e gein. Ha ne oa ket e neuz an iskisañ, evel a zizoloas da c’houde. Pe kerkent, evit lavaret gwir.
“Eta ma den mat,” emezañ,
‘Chomot ket amañ peurbad ?
Deuit kentoc’h ganin…
D’ar goudor ho kasin ! »
Hag eñ da gemer e vrec’h ha d’e lakaat da sevel.
“Setu, amañ, gwelloc’h,” a lavaras,
Gellout a rin dont ganeoc’h.
Anavezout a ran ul lec’h.
A vo d’ho kwaleur trec’h ! »
E heuliañ a reas hep gouzout re vat ma oa un huñvre pe ar gwirvoud. Poan en oa c’hoazh avat, ha yen-ki e oa dezhañ. Hogen piv a c’hell lavar n’heller ket hunvreal poan, yenijenn hag anken ? Galloud ar spered war ar c’horf, daoust da Nietzsche. Dirak ur c’hozh tavarn ec’h errujomp a-benn ur mare. Touet en defe bet e oa serr, panevet an nebeud a c’houloù a c’helled spurmantiñ a dreuz ar boultren a c’holoe ar prenestri. Tre ez ejont neuze.
« Demat deoc’h tudoù !, a huchas egile
Plas a chom evit ho kwelañ pratikoù ?
Ma banne am bo evel boaz
Hag eñ ivez, n’eus ket da choaz ! »
Daoust dezhañ bezañ eno evit ar wech kentañ ne zeblantas ket souezhet an nebeud tud a oa, hag azezañ a rejont. Pep a vanne Talisker a oa ouzh o gortoz.
Penn-kentañ ur romant-polis, un dra ouzhpenn war listennad an traoù a leunio ma amzer ?
Ul levrig a vil pajennad 
Evezhiadennoù nevez